Maddelerin renk, koku, saydamlık,
sertlik ve esneklik gibi özelliklerini duyu organlarımızla fark
edebiliriz. Maddeleri nitelenen özelliklerin yanı sıra kütle ve hacim
gibi ölçülebilen özellikler de vardır. Kütle ve hacme sahip olma bütün
maddelerde ortak olan özelliklerdir.
Kütle
Varlıkları meydana getiren madde miktarına kütle denir.
Kütle,
eşit kollu terazi veya elektronik terazi ile ölçülür. Eşit kollu
terazilerin sağ ve sol olmak üzere 2 tane kefesi vardır. Bu kefelerden
birine kütlesi ölçülecek madde diğer kefesine gramlar konulur.
terazilerin kolları eşitlendiğinde kütlelerbirbirine eşit olur. Eşit
kollu teraziler günümüzde daha çok pazarcılar tarafından
kullanılmaktadır. Market veya bakkal gibi işyerlerinde artık elektronik
terziler kullanılmaktadır. Teraziler kullanıldığı yere göre farklı
büyüklükleri ölçecek şekilde ayarlanmışlardır. öğreğin kuyumcuların
kullandığı teraziler çok hassastır ve çok küçük maddeleri ölçebilirler.
İlaç üretilen yerlerdede bu hassas teraziler kullanılır.
Kütle birimi olarak gram(g) ya da kilogram(kg) kullanılır.
1kg=1000g
eşitliği kullanılarak gram ve kilogram birimleri birbirine
çevrilebilir. Sıvıların kütlesi içinde bulundukları kapla birlikte
ölçülür. Kap ve sıvının toplam kütlesine brüt kütle denir. Aynı kabın
boş kütlesine dara adı verilir. Sıvının kütlesi içinde bulundukları
kapla birlikte ölçülebilir. Gazların kütleleri çok küçük olduğu için
ancak hassas terazilerle ölçülebilir.
B.Hacim
Maddelerin ortak özelliklerinden biri de hacme sahip olmalarıdır.
Maddelerin uzayda kapladıkları yere hacim adı verilir.
Sıvılar, genellikler günlük hayatta
kullanılırken, alınıp satılırken ya da miktarı ifade edilirken hacim
ölçüsünden yararlanır. Marketten sütü, suyu, meyve suyunu ve gazozu
hacim ölçülerine göre alırız.
Hacim birimi olarak mililitre(mL) ya da litre(l) kullanılır.
1litre(l)=1000mililitre(mL) eşitliği kullanılarak litre ve mililitre birimleri birbirine çevrilebilir.
Sıvıların
hacimleri dereceli silindir,beher ya da dereceli kaplarla ölçülür.
Şekli belirsiz olan katı maddelerin hacmi sıvıların yer değiştirme
özelliği kullanılarak ölçülür.İçinde bir miktar su olan dereceli kaba
madde atıldıktan sonra kaptaki sıvının seviyesindeki değişme hesaplanır.
Değişen sıvı seviyesi maddelerin hacmine eşittir.
Ayrıca
taşma seviyesine kadar sıvı dolu olan bir kap içerisine hacmi ölçülecek
cisim atıldığında kaptan sıvı dışarı taşar. Taşan sıvının sıvının hacmi
bir dereceli silindir ile ölçülürse bu değer cismin hacmine eşit
olacaktır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder